Maart 2013 in Ten Boer kouder dan januari en februari

Met een fantastische eindsprint is maart 2013 nog in de top 5 van de koudste maartmaanden beland met KNMI-meteostation Eelde als ijkpunt sinds 1906. Gemiddeld 1,1º werd het in Ten Boer (normaal 5,2º). Daarmee kouder dan zowel januari 1,7º als februari 1,4º, de echte wintermaanden. Ongelooflijk.
Superlatieven schieten te kort voor deze maand, want een lange reeks bijzonderheden passeerden de afgelopen weken de revue.
 Waar zullen we beginnen?

Lenteweer gevolgd door eerste koudegolf

Zeldzaam lang in bloei dit jaar

De maand start nog als een echte lentemaand. Wat nachtvorst en de eerste warme dagen op 4, 5 en 6 maart. Op 5 maart was het echt aangenaam lenteweer met toen ook de hoogste temperatuur van de maand t.w. 16,2º. Iedereen zat direct in de tuin te spitten en te graven.
Hierna vestigt zich een krachtig hogedrukgebied op de Noordpool en komt in de tweede week met een ijzige wind de eerste arctische koudegolf onze kant op. Sneeuw valt er op vele dagen hoewel Zuid-Nederland deze winter het meeste qua hoeveelheid hiervan in beslag heeft genomen en vele keren behoorlijke overlast heeft gekend.

Het resultaat van de eerste koudegolf: 7 vorstdagen op rij waarvan één ijsdag (11 maart) toen de maximum temperatuur op -0,3º bleef steken. Matige vorst viel er op 4 dagen te noteren met op 13 maart -6,1º als dieptepunt van de maand. Werd de eerste decade werd nog afgesloten met een gemiddelde van +3,3º, de tweede sloot af met 0,4º. Normaal is dat de temperatuur eigenlijk op hoort te lopen van 4 graden aan het begin van de maand naar ruwweg 8 aan het eind van de maand. In de grafiek daalt de lijn (middelste) continu zoals u ziet, een zeldzaam verschijnsel in maart.

Tweede koudegolf

 Op 16 - 18 maart mocht heel Nederland heel even op adem komen met drie dagen zonder vorst en een dag met meer dan 10 graden. Vanaf 19 maart neemt het hogedrukgebied echter voor de tweede keer het heft in handen en doet er zelfs nog wat de kou betreft een schepje bij op. Uniek, want de zon wordt immers steeds krachtiger en dat dan toch de gemiddelde temperatuur nog verder kan dalen is heel bijzonder. Dat gebeurde eerst nog even met rustig weer, maar in het weekend van 23 en 24 maart met een bulderende oostenwind. Windchill-temperaturen tussen de -10 tot -15 graden waren 48 uur lang het motto. De wind, windkracht 6 non-stop en met vlagen tot kracht 8, zorgde, ondanks een continu schijnende zon, voor barre omstandigheden met name voor degenen die ook nog eens naar buiten moesten.

Na ruim 14 dagen op 3 april weggesmolten,
elders soms nog een dag later!

In de nacht van 19 maart valt er zelfs een redelijke hoeveelheid sneeuw. Ook in de dagen er na valt  regelmatig sneeuw en in de laatste week vrijwel elke dag. Gisteren, 3 april en dus na ruim twee week, zag ik de laatste sneeuwrestanten ervan pas wegsmelten. Ondertussen zakte de gemiddelde temperatuur in de laatste decade dus nog verder. Met -0,3º werd het zelfs negatief in de laatste 10 dagen.

Met dit resultaat kwam het maandgemiddelde dus op 1,1º uit. Nieuw-Beerta tegen de Duitse grens aan was duidelijk het koudste plekje in Nederland deze maand, want hier kwam het gemiddelde zelfs op 0,5º uit.

In de grafiek hierboven zien we nogmaals hoe bijzonder de temperatuurontwikkeling was. I.p.v. een krachtig oplopend gemiddelde zien we een continu dalend gemiddelde. Al eerder werd gemeld, dat de "gang" (verschil tussen dagelijks minimum en maximum) vele dagen bijzonder klein was voor maart en daarmee een belangrijke oorzaak van het steeds kouder worden van de maand.

De tweede koudegolf loopt door tot in april en lijkt pas na het eerste weekend te eindigen. Inclusief april noteren we inmiddels 18 vorstdagen (t/m 5 april) op rij. Bijzonder is ook de ijsaangroei geweest, zodanig dat een paar durfals op 1 april nog even hebben geschaatst op het Schildmeer, maar op zeer onbetrouwbaar ijs. Desondanks, een uniek en zeldzaam laat moment in het jaar wat zeker niet snel verbeterd gaat worden.

Maart koud, winter normaal

Maart eindigt dus met 25 vorstdagen waarvan één ijsdag. Aan het Hellmann-koudegetal wordt nog een score van 12,4 toegevoegd en brengt de  score (november-maart) daarmee op een ruime 80 punten. Dat betekent, het klinkt misschien gek, dat het een normale winter is. Zelfs niet "koud" dus, daarvoor is 100 punten nodig.
Sneeuwwinter 2009-2010 was met net 160 punten zelfs een stuk kouder en viel daarmee net in de categorie "zeer koud". Het is vooral de lange duur van wind, grijze luchten en overwegend lichte kou die iedereen het gevoel geeft dat het bijna een strenge winter is.
De eerste kou werd immers al rond Sinterklaas geregistreerd en daarnaast was de zon soms vele dagen niet te zien en lijkt het al langdurig somber te zijn. Maar ook extreem somber is het niet geweest, want de winter staat gewoon in de middenmoot wat uren zonneschijn betreft. Strenge vorst was in onze regio niet of nauwelijks sprake van. Het weer kan je soms goed voor de gek houden.