De schijn bedriegt - (vervolg)

Klaas Dijkhuizen - Marcel Kuipers ("De schijn bedriegt")

Het is al een poosje geleden, maar hierbij alsnog het vervolg op bovenstaande stelling. Daarin gaf mijn tegenstander Marcel Kuipers in de slotfase met nog enkele minuten op de klok direct op na mijn volgende zet en liet mij vervolgens min of meer beduusd achter, omdat ik nog helemaal niet zeker was van de juistheid van de zet.

Vandaar mijn vragen van de vorige keer.

1. Welke zet speelde wit volgens u gezien de geschetste omstandigheden?
2. Had zwart direct moeten opgeven?
3. Indien nee, waarom zou hij verder moeten doorspelen (met in het achterhoofd de doortikkende klok)?
4. Was er nog een alternatief voor wit?

Hieronder de antwoorden.

Jammergenoeg mocht ik slechts twee reacties ontvangen. Beiden gingen slechts globaal op de stelling in. Wel had Albert Prins het antwoord goed op de eerste zet van wit.

Antwoord 1:  Onder de druk van de tikkende klok werd door wit gekozen voor de zet d6, maar als alternatief was waarschijnlijk ook Pe5 mogelijk (antwoord 4). Dan kom je echter veel meer in een hersenvretende en dus tijdrovende stelling op een cruciaal moment terecht. Ik koos dus voor de praktische oplossing, want na d6 is de daarna volgende zettenreeks min of meer verplicht. Pas na zes zetten moet er een belangrijke keus gemaakt worden.

1. d6† Lxd6 2. Pxd6 Kxd6 3. d4 ( de oppositie) Ke6 (Kc6 is heel snel verloren). 3. Kc5 (Dit is de reden van de titel van dit verhaal. Ogenschijnlijk haalt wit veel sneller alle pionnen op en promoveert. De schijn bedriegt, want zwart promoveert direct na wit. Dit alles na een op het oog veel te lange omweg via g4.
We gaan verder met de analyse.

3.  .... Kf6 4. Kb6 g5 5. fxg5† Kxg5 6. Kxa6 Kg4 7. Kxb5 Kf3 en we belanden in de volgende stelling.

Een cruciaal moment. Wat te doen? Direct pion a3 spelen is geen optie, want zowel wit als zwart promoveren gelijktijdig en zwart met schaak. Vele spelers hadden doorgespeeld tot minimaal de volgende zet. Ook de meeste (groot-) meesters misschien zelfs nog.

Wit moet dus kiezen voor promotie van de b-pion en moet met de koning een stapje opzij doen. Er is eigenlijk maar één goed veld. Zou ik de oplossing direct achter het bord gezien hebben? Of met geluk de goede zet gespeeld hebben? Ik zal het nooit weten.

Antwoord vraag 2 en 3:  Naar mijn mening had zwart zeker tot zet 8 van wit moeten doorspelen en dus niet direct moeten opgeven. Het antwoord van vraag 3 zien we bij het vervolg. Het bleek, dat er nog best wel een grote kans was op een misstap van wit en dan behoorde eeuwig schaak voor zwart tot de mogelijkheden (in tijdnood dus).

Verder met de analyse. Op de a-lijn gaan staan is en lijkt niet logisch. Ook Kc4 (wit veld) niet wegens promotie met schaak. Dus moet het c6 of c5 worden.
Verder zien we dus een promotie bij beide. Zwart zal voor eeuwig schaak gaan in de resterende stelling en wit moet in vliegende vaart een veld zien te vinden met dekking, zodat er geen schaak kan worden gegeven of ruil van de dame kan worden afgedwongen, zodat de a-pion kan promoveren.

Toch kan het snel door het juiste c-veld te kiezen en dat is alleen veld c5. Wit vervolgt dus met 8. Kc5.

Zwart moet 8. ... Kxf3 spelen. 9. b5 f4 10. b6 f3 11. b7 f2 12. b8D f1D en we hebben de volgende diagramstelling op het bord. Wit aan zet. 'Hoe dwingt hij dameruil af?' is zijn volgende vraag. Ik zal eerlijk zijn, maar ik zag het niet direct (toen nog zonder bord). Ziet de lezer het?

Schaakjes vanaf de b-lijn is een gedachte, maar al snel zie je, dat zwart tussen d2 en e3 kan pendelen. Dus moet er gekozen worden voor een beter plan. Daar is er eigenlijk maar één van en dat is De5†. De computer zag het al direct bij de beginstelling, maar ik niet.

De5 is dus de winnende zet. Kd3 of Kc2 (e-lijn natuurlijk uit de boze wegens schaak, ruil dames en a-pion) is verplicht. Dd4 en de zwarte koning moet vervolgens naar een veld waarop weer dameruil volgt, maar dit keer is er voor zwart geen ontkomen aan. Na Kc2 volgt Dc4 en bij De1 is Da1 winnend en kan de beroemde ode aan de a-pion weer opgedreund worden door de witspeler. Een leerzaam eindspel desondanks.