zaterdag 17 december 2011

Bonen-cultuur en bonuscultuur


De tuinboon
Bijna iedereen heeft in zijn jeugd het wel eens gedaan. Een beetje bijverdienen door "grote mensen-werk" een dag of wat te doen. Zo ook ik, mijn broer en vele Ten Boerster dorpsgenoten, toen ongeveer 13 en 14 jaar.
Een dag of wat werk was de bedoeling. Boer "Boon" had de jeugd van Ten Boer benaderd met de vraag of ze mee wilden helpen de tuinbonenoogst van het land te halen. Daar hadden we allemaal wel oren naar. Gemakkelijk te plukken, een redelijk hoge plant, wat kon er misgaan? Natuurlijk dan verder nog de vorstelijke beloning, die op ons allen zou liggen te wachten.

Boer "Boon" had voor zijn harde werkers het stukloon bedacht. Voor elke KG een bepaald bedrag aan centen en dus bij vele kilo's vele guldens. Het zou wel zo'n tien cent per kilo geweest zijn of iets dergelijks. Het toenmalige gewone uurloon voor een scholier lag om en nabij de f 2 - f 2,50 (circa 1 euro). Voor een dag werk lag er normaliter voor de scholier dus een kleine twintig gulden op hem te wachten.
Verwachtingsvol dat we dit normale loon toch minstens zouden overtreffen gingen we allemaal aan het werk. En geloof me, scholieren kunnen met dergelijk simpel werk met hun grote inzet, hun tomeloze energie en weinig rustpauzes het werk van een volwassene vrijwel evenaren.
Al snel bleek de jeugd het volledig verkeerd ingeschat te hebben. Een hele reeks aan redenen lagen er aan ten grondslag en dat zijn:
  • Een tuinboon weegt nagenoeg niets
  • Een tuinboon heeft een groot volume
  • Een krat of mand zit binnen de kortste keren vol en moet worden geleegd, maar is niet echt met vele kilo's gevuld
  • Een volle krat weegt dus veel minder als je in eerste instantie had ingeschat
  • De geplukte tuinboonplanten moesten eerst ondersteboven (tijdverlies)
  • De route naar de boerenkar om de manden te legen werd steeds langer (tijdverlies)
We hadden al snel door dat het tempo verder omhoog moest als je nog met een fatsoenlijk bedrag naar huis wilde gaan. Rustpauzes, vergeet het maar. Kortom, we werden bijna als slaven uitgebuit, stukloon-slaven in dit geval. Mijn beloning van de ochtend was een karige 4 tot 5 gulden, dat betekende vermoedelijk een 40 tot 50 kilo oogst aan tuinbonen na een ochtend keihard ploeteren. Na de middag heb ik onaangekondigd ontslag genomen en ook mijn broer. Beledigd als ik was wilde ik zelfs mijn geld niet ophalen, maar dat heeft mijn broer 's avonds gedaan anders waren we helemaal "geplukt", zei moeder.

Boer "Boon" moet een gouden dag gehad hebben. Stel dat hij hiervoor een groot aantal volwassen (stel 10 personen) had moeten inhuren, die ruwweg 4x zoveel zouden kosten en dan ook nog eens bruto. Een dag met 10 volwassenen kost dan zeg maar 80 uur of een dikke 800 gulden. Nu had hij bijvoorbeeld 15 scholieren nodig. Allen een tien gulden per persoon voor één dag, hooguit een kleine 200 gulden aan kosten. Winst voor onze bonenboer zeshonderd gulden.

We begrijpen nu waar al die schitterende boerderijen in het Groninger land vandaan komen. Of je het bovenstaande nu boerenslimheid of uitbuiting moet noemen mag de lezer over oordelen.
Bonenboer in Bellingwolde

Bonuscultuur
Deze bonen-cultuur of stukloon lijkt veel op de bonuscultuur. Ook dit is in mijn ogen een bedenkelijk systeem. Waarom? De basisgedachte is fout.
  • De werknemer worden ten eerste met achterdocht beoordeeld.
  • Zonder bonus kennelijk geen goede arbeidsethos is min of meer de foute gedachte van de werkgever.
  • Het is gericht op korte- termijn-denken
  • Je put zowel de wereld, haar grond als de mens versneld uit met vele burn-outs als gevolg.
  • "Als ik geen bonus betaal, vertrekken mijn beste krachten.", is een veel gehoord argument. Blijkt helemaal niet zo te zijn.
  • De bonus aan één persoon toe te rekenen in plaats van aan het hele bedrijf, afdeling of team is de basis van een foute gedachte.
  • De "gewone" werknemer zonder bonus verliest wel vaak zijn betrokkenheid en zijn teamspirit voor het bedrijf. De fouten nemen toe en de bedrijfsresultaten nemen vervolgens af.
  • Het normale salaris van de manager is immers al toegekend op basis van zijn kennis, vaardigheden en mogelijke prestaties uit het verleden. Waarom dan nog eens veel extra?
  • Op basis van alleen het hogere salaris zou een manager al een morele plicht moeten hebben om misschien nog wat harder te lopen als de rest. 
  • Maar zelfs de beste spits presteert vaak niets als hij niet een geweldig team om zich heen heeft, die het perfecte voorbereidende werk doet.
  • Samen boek je dus betere prestaties.
Bonussen ter grootte van een jaarsalaris zijn daarom in elk geval te zot voor woorden en zouden verboden moeten worden. Hooguit misschien voor heel bijzondere prestaties, maar dan nog eens gelimiteerd tot maximaal 20-25% van het jaarsalaris. De rest van de "overwinst" zou in de pot moeten voor alle werknemers en voor een goede winstdeling voor iedereen, maar ook voor een voorziening algemeen op lange termijn voor onvoorziene omstandigheden.

De bankwereld heeft jarenlang gedacht, dat ze miljarden verdienden. Jaarlijkse bonus-potten van miljarden waren zelfs doodgewoon bij sommige banken m.n. in Engeland en de USA.

Hoe werkte deze winstcaroussel? Een voorbeeld: telkens het recht op koop van rechten doorverkopen, dus een niet tastbaar iets. Vervolgens werden deze rechten opnieuw verkocht. Nu werden ze met de meest exotische namen weer gebundeld en in hoog tempo aan elkaar doorverkocht.
Bank A had soms niet eens door, dat hij zijn eigen rechten (kort daarvoor verkocht aan B) terugkocht van C voor een waarschijnlijk hoger bedrag. De banken hadden tevens geen benul van de werkelijke onderpanden en de waarde er van. Geloof me, de bankdirecties in de top hadden niet of nauwelijks een idee waar hun ondergeschikten in de effectenwereld mee bezig waren. Ze begrepen er echt niets of weinig van en zeer waarschijnlijk is dit nog steeds zo! Het principe is simpel. Kennelijk verdienen we als bank geld met deze "tovenarij" en dan is het goed en stellen we niet al te kritische vragen, want dat hoort niet. Toch?

En net zo als in het sprookje van de kleren van de keizer, gaat vroeg of laat een werknemer of iemand anders op zoek naar het werkelijke onderpand b.v. de waarde van een huis in Amerika. Zoals we allen nu weten, bleek de waarde vaak veel lager als gedacht en de sneeuwballen gingen aan het rollen. Dat was al in 2007. In 2008 barstte de bom pas echt. De ene bank na de andere viel om, want de eigendommen op de balans waren complete fictie.

Nooit heeft de bankwereld kennelijk al die jaren gedacht als wij die miljarden verdienen wie maakt dan de verliezen. Een bank verkoopt immers geen fysieke producten. Ergens zou er dus iets niet moeten kloppen, zou iemand gedacht moeten hebben. Nooit heeft kennelijk iemand een verzekeringsproduct laten doorrekenen. Als wij zoveel provisies krijgen voor de verzekeringsproducten wat krijgt onze klant dan te zijner tijd. Een stuk minder dan de inleg in vele gevallen, zo bleek. Maar natuurlijk was er wel eens iemand, die dit allemaal constateerde en er vragen over stelde. Waarschijnlijk werden deze mensen met een kluitje in het riet "gegooid".

En de accountants dan? Die zien een aankoop in de boeken van een andere marktpartij en elders in de markt was er jarenlang een markt voor om de fictieve producten te kopen. In principe is er daarom nog geen reden voor twijfel of eventuele afwaardering. En ook voor hun gingen de financiële producten vaak boven hun pet.

De oplossing: op het moment, dat nog maar enkelen zicht hebben op het werkelijke onderpand van een verkocht iets, moeten de alarmbellen gaan rinkelen. Dodelijk vermoeiend is het als je telkens moet nadenken over dat financiële product en de werking er van. "Laat ook maar.", is tenslotte de gedachte.
Mogelijk moet je het "financiële product" op zo'n moment compleet verbieden, denk ik als financial. Het was gewoon tulpenhandel in een nieuw jasje in vele gevallen.
Mijn standpunt op financieel gebied: elk product moet op een A4-tje zijn uit te leggen aan je "oma van tachtig".
Warren Buffet
Warren Buffett, de rijkste man en één van de grootste beleggers ter wereld, heeft een hele simpele basisfilosofie t.w. "Wat ik niet begrijp, dat koop ik niet". Het standpunt in de bankwereld zou moeten zijn "wat de meesten niet begrijpen, (ver)kopen wij niet."


Je zou verwachten, dat er toch iemand geweest zou moeten zijn die zich schuldig zou voelen. Dat iemand met miljoenen aan bonus wist, dat er ergens niet klopte en vrijwillig heeft afgezien van zijn bonus of het terugbetalen van de bonus. Ik weet er niet een te noemen.

Kortom, de bank- en verzekeringswereld kan niet goed met ons geld omgaan en moet dus aan strakke regels gehouden worden. En bij winst hooguit een miljard tuinbonen, maar voor alle werknemers. Een paradijselijke maatschappij ligt in het verschiet.















Geen opmerkingen:

Een reactie posten

Dramatisch Omlandia 1 door Holwierde van de mat geblazen

'Opvreten'  Zaterdag 20 april. De opwarming van de aarde lijkt ten einde, want het is de zoveelste buiïge en frisse aprildag. Sneeuw...